fytyrë
FYTYRË f.
1. Pjesa e përparme e kokës së njeriut, që përfshin ballin, faqet, mjekrën, gojën, hundën, sytë dhe veshët; pamja e jashtme e pjesës së përparme të kokës së njeriut; shprehja e jashtme e dikujt, që pasqyrohet në këtë pjesë të trupit. Fytyrë e mbushur (e dobët, e hequr, e thatë, e zbehtë). Me fytyrë të qeshur (të bukur, të ëmbël, të ngrysur, të vrarë, të vrenjtur). Tiparet (pjesët) e fytyrës. Muskujt e fytyrës. Laj (fshij) fytyrën. Kthej fytyrën nga ana tjetër. S'ia pa fytyrën. E njoh (duket) që në fytyrë. U prish në fytyrë. Nuk i qesh fytyra. Mori tjetër fytyrë.
2. edhe fig. Tërësia e tipareve të jashtme të diçkaje, pamja e jashtme; faqe. Ndërroi fytyrë toka (vendi, fshati). Ia ndërruam fytyrën vendit.
3. bised. Pjesa e sipërme a sipërfaqja e diçkaje, ana e sipërme ose e përparme e diçkaje; ballë. Fytyra e tokës. Fytyra e lëkurës. Fytyra e orës (e sahatit) fusha e orës. Fytyra e ndërtesës. Me fytyrë nga rruga.
4. fig. Emri i mirë i dikujt, nderi. Ia mori fytyrën. S'ka fytyrë. E preku në fytyrë. S'i ka mbetur fytyrë. Është njeri pa fytyrë. S'ka dert për fytyrë është i pacipë, s'ka turp, e ka ngrënë turpin me bukë. E bëri për fytyrë e bëri për të ruajtur nderin. Me mirë të shkojë koka se fytyra fj. u. Dy gishta fytyrë ka njeriu nderi, emri i mirë është diçka kryesore, prandaj duhet ruajtur me kujdes të madh.
5. spec. vjet. Figura. Fytyrë letrare. Fytyrë e shquar. Libër me fytyra.
- Me fytyrë fytyrëvrenjtur; i zemëruar, i mërzitur. Me dy fytyra (me dy faqe) hipokrit. Fytyrë për fytyrë me dikë ballë për ballë, sy për sy. Fytyrë e ndyrë (e fëlliqur) shih te NDYRË (i, e). I iku (iu pre) fytyra u zbeh shumë në fytyrë (nga një shqetësim i madh e i papritur). I dha fytyrë dikujt shih te JAP. I dha fytyrë diçkaje shih te JAP. Ka një fytyrë dikush është njeri i ndershëm e i çiltër, nuk është njeri me dy faqe. Kthej fytyrën nga diçka shih te KTHEJ. Merr fytyrë diçka shih te MARR. U ndërrua në fytyrë shih te NDËRROHEM. Ndërroj fytyrë shih te NDËRROJ. Ia ndërroi fytyrën (faqen) shih te NDËRROJ. Ia nxiu fytyrën (faqen) shih te NXIJ. S'i nxihet fytyra (faqja) shih te NXIHEM. U pre në fytyrë shih te PRITEM I. S'i skuqet fytyra (faqja) shih te SKUQEM. Ia shkrepi në fytyrë (në hundë, në turi) dikujt ia thanë fytyra. U ter në fytyrë shih tek TEREM. Ia tha (ia përplasi) në fytyrë dikujt ia tha haptas diçka, ia tha ndër sy menjëherë, ia tha të vërtetën pa druajtje (zakonisht për t'i dhënë një mësim të mirë). Ia përplasi derën në fytyrë ia mbylli derën përpara hundës. I erdhi fytyra erdhi në vete, u qetësua, erdhi në gjendjen e mëparshme normale. Ia zbardhi fytyrën (faqen) dikujt shih te ZBARDH 5. Iu bë fytyra dhe (u bë dhe në fytyrë) shih te DHE, ~U. Iu bë fytyra lëvere dikujt shih te LËVER/E, ~JA. S'i ka rënë brisk fytyrës është ende tepër i ri, është ende i mitur, s'ka vënë brisk në faqe. I hipi gjaku në fytyrë shih te GJAK,~U I. I iku gjaku (nga fytyra) shih te GJAK,~U I. Ka gjak në fytyrë (në faqe) shih te GJAK,~U I. S'i mbeti pikë gjaku (gjak) në fytyrë shih te GJAK,~U I. I mori fytyra zjarr shih te ZJARR,~I. S'i është terur kurrë fytyra dikujt i ka shkuar jeta me vuajtje e mundime të mëdha, ka pasur vazhdimisht fatkeqësi e hidhërime në jetë (thuhet zakonisht për gratë). Tregoi fytyrën e vërtetë u zbulua se kush ishte në të vërtetë, zbuloi fytyrën e vërtetë. Një fytyrë i ikën, një fytyrë i vjen është shumë i shqetësuar. Njëra dorë lan tjetrën, të dyja lajnë fytyrën (faqen) fj. u. shih te DOR/Ë,~A.