bardhë

Shqip

Emër

bardhë f. sh.

1. Ngjyra e bardhë; bojë e bardhë; kund. e zezë. E bardhë e ndritshme. E bardhë në të verdhë. Lyej me të bardhë. Ndryshon si e bardha nga e zeza.
2. vet. sh. Rroba të bardha; të linjtat. Vishem me të bardha. Lau të bardhat.
3. vet. sh. Ujëra në ngjyrë të bardhemë, që dalin para pjelljes së kafshëve ose për shkak të pezmatimit të organeve seksuale të grave.
4. vet. sh. bised. Të lashtat.
5. vet. sh. bised. Bulmeti.
6. vet. sh. Orenditë prej druri, që nuk lyhen me bojë ose që nuk shkëlqehen me fërkim.
7. vet. nj. Cipë e bardhë që zë syrin dhe që pengon shikimin.
8. vet. sh. euf. Qenie fantastike, të cilat, sipas paragjykimeve popullore, përfytyroheshin si vajza, që rronin në mal e nën tokë dhe bënin të këqija kur zemëroheshin.
9. fig. Vepër e mirë, punë që pëlqehet; kund. e zezë. Ndaj të bardhën nga e zeza.

• Nënshkruan në të bardhë nënshkruan pa shënuar shumën e parave (për çeqet etj.). Zihen (grinden) për të bardhat e laraskës zihen për diçka fare të kotë. Të ha (të qëron) të bardhën e syrit është shumë i zoti, të merr gjak në vetull. E bën (e paraqit) të bardhën të zezë (të zezën të bardhi) keq. e paraqit diçka krejt ndryshe nga ç'është në të vërtetë, e shtrembëron fare të vërtetën. Shikon (gjen) qimen në të bardhën e vezës (në vezë) shih te vezë,~a. E bardha e syrit cipa e bardhë jo e tejdukshme, që mbështjell kokërdhokun e syrit. E bardha e vezës lëndë me përmbajtje të madhe albumine, që rrethon të verdhën e vezës.

Në gjuhët tjera

Anglisht: white (en) Arabisht: ? Austrishte: ? Azerisht: ? Gjuha baske: ? Bjellorusisht: ? Boshnjakisht: ? Bullgarisht: ? Çekisht: ? Danisht: ? Esperanto: ? Estonisht: ? Finlandishte: valkoinen (fi) Frëngjisht: ? Galicishte: ? Gjermanisht: ? Greqisht: ? Hebraisht: ?

Hollandisht: ? Hungarisht: ? Indonezisht: ? Interlingua: ? Irlandisht: ? Islandishte: ? Italisht: ? Japonisht: ? Katalanisht: ? Kinezisht: ? Koreanisht: ? Kroatisht: ? Kurdisht: ? Latinisht: ? Lituanisht: ? Letonisht: ? Luksemburgisht: ?

Maqedonisht: ? Norvegjisht: ? Persisht: ? Polonisht: ? Portugalisht: ? Rumanisht: ? Rusisht: ? Spanisht: ? Suedisht: ? Sllovakisht: ? Serbisht: ? Sllovenisht: ? Turqisht: ak (tr), beyaz (tr) Ukrainisht: ? Venecianisht: ?

bardhë as -

1. Krem i bardhë, që përdoret për të lyer fytyrën ose në teatër për grim. Të bardhë e të kuq. Vë të bardhë. Lyhej me të bardhë. Fshiu të bardhët.
2. shih bardhësi,~a. Të bardhët e borës.

• Të bardhët e syrit e bardha e syrit. Të bardhët e vezës e bardha e vezës.

Mbiemër

bardhë mb. -

1. Që ka ngjyrën si të borës, të qumështit, të pambukut etj., për shkak se i kthen të gjitha rrezet e dritës; kund. i zi. Ngjyrë (bojë) e bardhë. Letër (mjegull, shkumë) e bardhë. Djathë i bardhë. Re të bardha. Rroba (këpucë) të bardha. Këmishë(bluzë, fustan) e bardhë. Lesh (mëndafsh) i bardhë. Pe i bardhë. Kalë i bardhë. Dele (dhi, pulë) e bardhë. Pëllumb i bardhë. Gëlqere (çimento) e bardhë. Mermer i bardhë. Kripë e bardhë. Sheqer i bardhë. Flamur i bardhë. E bardhë si bora. I bardhë qumësht.
2. Që ka ngjyrë të afërt me atë të borës a të qumështit, që ka ngjyrë të hapët; i bardhemë. Lëkurë e bardhë. Duar të bardha. Sy të bardhë. Bukë e bardhë. Verë e bardhë. Dru i bardhë. Tokë e bardhë. Metale të bardha. Qelqurina të bardha. Mjaltë i bardhë. Pluhur i bardhë. Gizë e bardhë. Flokë të bardhë. Rruazat e bardha të gjakut. anat. Mëlçia e bardhë. anat. mushkëria. Gurë të bardhë. shah. Zhivë e bardhë. kim.
3. Që e ka ngjyrën e lëkurës të çelur (si tipar i një race të njerëzve). Raca e bardhë. Njerëzit e bardhë.
4. Që ndrit me një dritë të hapët në ngjyrë të qumështit; i qartë, me dritë. Net të bardha. Mëngjes (agim) i bardhë. Dritë e bardhë. Ndriçim (shkëlqim) i bardhë.
5. fig. Që sjell mbarësi e lumturi; që sjell gëzim; fatlum, fatbardhë. Ditë (orë) e bardhë. Vite të bardha. Pleqëri e bardhë. Fat i bardhë. Shtëpi (derë) e bardhë. Ardhtë e bardhë! ur. Qofsh i bardhë! ur.
6. fig. I mirë, i pastër, i panjollosur; i çiltër; bujar; që sjell të mira. Jetë e bardhë. Me zemër të bardhë! ur. Me faqe të bardhë! ur. Me shpirt të bardhë. Ka zemër të bardhë.
7. Që vepron kundër pushtetit revolucionar, që bëhet nga forcat reaksionare, kundërrevolucionar. Terror i bardhë. Bandat e bardha.
8. Që nuk është plotësuar me shkrim; i pashkruar. Letër e bardhë. Faqe e bardhë. Çek i bardhë.
9. Përdoret si pjesë e dytë në emërtimet e pathjeshta për disa bimë, kafshë etj., që e kanë tërësisht a pjesërisht ngjyrën të çelët si ajo e borës ose të bardhemë. Ariu i bardhë. zool. Lepuri i bardhë. zool. Çafka e bardhë. zool. Mëllenja e bardhë. zool. Korbi i bardhë. zool. gallofi. Milingona e bardhë. zool. Miza e bardhë. zool. Krimbi i bardhë. zool. Breshka e bardhë. zool. Pisha e bardhë. bot. Bredhi i bardhë. bot. Veshtulla e bardhë. bot. Mështekna e bardhë. bot. Zambaku i bardhë. bot. Trëndafili i bardhë. bot. Plepi i bardhë. bot. Lakra e bardhë. bot. Sinapi i bardhë. bot. Frashri i bardhë. bot. Tërfili i bardhë. bot. Nena e bardhë. bot. Fiku i bardhë. bot. Kërpudha e bardhë. bot. Myku i bardhë. bot. Ulliri i bardhë. bot. Misri i bardhë. bot. Fasulja e bardhë. bot. Rrushi i bardhë. bot.
10. Që janë të pastra ashtu si dalin nga burimi dhe që rrjedhin në vija të zbuluara. Ujëra të bardha.
11. euf. Përdoret si gjymtyrë e dytë në emërtimet e pathjeshta të disa sëmundjeve ngjitëse e të rënda. Kolla e bardhë kolla e mirë. Grykët e bardha difteria. Lia e bardhë. Murtaja e bardhë tuberkulozi.

• Ari i bardhë pambuku. Faqja e bardhë njeriu që të zbardh faqen, ai që të nderon. Juga e bardhë era e pranverës, që fryn kur çelin lulet; erë e dobishme për bimët. Libër i bardhë përmbledhje dokumentesh e shkrimesh zyrtare me të dhëna për një ngjarje ose për një çështje të rëndësishme. Njollë e bardhë

a) krahinë që nuk është studiuar ose është studiuar pak në një drejtim; krahinë që nuk është prekur nga një shfaqje ose ku nuk është përhapur një dukuri;

b) çështje e pastudiuar në një fushë të dijes a të veprimtarisë shoqërore. Qymyr i bardhë uji si forcë lëvizëse dhe si burim energjie. I qepur me pe të bardhë libr. shih te pe,~ri. Doli me faqe të bardhë doli me nder, pa u turpëruar e me ballin lart. Më dolën qime të bardha u mërzita shumë duke pritur, u plaka. Paç faqen e bardhë! ur. qofsh i nderuar!, qofsh faqebardhë! Me bukë e kripë (e zemër të bardhë) shih te bukë,~a. U bë si re e bardhë shih te re,~ja I. Si pjergulla në fik të bardhë shih te pjergull,~a. Ngriti flamurin e bardhë u dorëzua. Delja e zezë s`bëhet kurrë e bardhë fj. u. shih te dele,~ja. Këmbët e lehta e faqja e bardhë! ur. shih te lehtë (i, e). Paraja e bardhë për ditë të zezë vjet. shih te para,~ja. Armë e bardhë armë e ftohtë. Baltë e bardhë (baltë kreu, baltë koke) shih te baltë,~a. Gjak i bardhë fiziol. limfë. Java e bardhë fet., vjet. shih te javë, ~a. Varg i bardhë let. varg që nuk ka rimë me një tjetër. Vijat e bardha vija të prera të shënuara në rrugë, në këndet ose në udhëkryqet, brenda të cilave lejohet kalimi i këmbësorëve nga një anë në anën tjetër. Zë i bardhë muz. zëri i fëmijëve ose i grave, të cilit i mungojnë ngjyrat e timbrit. Ferrë e bardhë bot. trëndafil i egër, kaçe, ferrëbardhë. Gjemb i bardhë bot. shih te gjemb,~i. Kulpër e bardhë (e egër) bot. shih te kulpër,~ra.

Në gjuhët tjera

Anglisht: white (en) Arabisht: ? Austrishte: ? Azerisht: ? Gjuha baske: ? Bjellorusisht: ? Boshnjakisht: ? Bullgarisht: ? Çekisht: ? Danisht: ? Esperanto: ? Estonisht: ? Finlandishte: valkoinen (fi) Frëngjisht: ? Galicishte: ? Gjermanisht: ? Greqisht: ? Hebraisht: ?

Hollandisht: ? Hungarisht: ? Indonezisht: ? Interlingua: ? Irlandisht: ? Islandishte: ? Italisht: ? Japonisht: ? Katalanisht: ? Kinezisht: ? Koreanisht: ? Kroatisht: ? Kurdisht: ? Latinisht: ? Lituanisht: ? Letonisht: ? Luksemburgisht: ?

Maqedonisht: ? Norvegjisht: ? Persisht: ? Polonisht: ? Portugalisht: ? Rumanisht: ? Rusisht: ? Spanisht: ? Suedisht: ? Sllovakisht: ? Serbisht: ? Sllovenisht: ? Turqisht: ak (tr), beyaz (tr) Ukrainisht: ? Venecianisht: ?

bardhë ndajf. - Me ngjyrë të bardhë; në të bardhë; si në të bardhë. U bë bardhë në fytyrë. Lyej bardhë.

• Bardhë e zi në të bardhë e në të zezë; jo me ngjyra (për filmat, fotografitë etj.). I sheh (gjërat) bardhë e zi i sheh gjërat në mënyrë të thjeshtuar, ose vetëm mirë ose vetëm keq.

Antonime

• zezë
• zi